Historia Biblioteki w Teresinie

“Dekret o bibliotekach i opiece nad zbiorami bibliotecznymi” z dnia 17.04.1946r. nakładał na Państwo obowiązek zakładania i utrzymywania bibliotek. Ze względu na trudności ekonomiczne postanowiono w pierwszej kolejności powołał placówki powiatowe, których zadaniem było organizowanie sieci bibliotek na terenie powiatu. Na mocy Dekretu powstawały biblioteki gminne i tak w 1948r. utworzono Gminną Bibliotekę Publiczną w Szymanowie, która swym zasięgiem działania obejmowała również Teresin. Pierwszy wpis w książce inwentarzowej nosi datę 20.12.1948r., wpisano wówczas 500 woluminów.
Po reformie administracyjnej kraju w 1955r. utworzono Gromadzką Radę Narodową w Teresinie z siedzibą przy ulicy Szymanowskiej (u Pani Wróblewskiej). Po pożarze w sierpniu 1959r. siedzibę GRN przeniesiono do pomieszczeń POM-u w Teresinie, gdzie utworzono zalążek biblioteki. W regulaminie obrad GRN w Teresinie na rok 1961 (prot. nr 3/61 z dn. 20.05.1961r.) w punkcie 7: sprawy kultury i oświaty, czytamy: “Komisja Kulturalno – Oświatowa poprzez rozeznanie w terenie łącznie z Prezydium GRN dążyć ma do uruchomienia biblioteki na naszym terenie, poprzez wyszukanie odpowiedniego pomieszczenia na bibliotekę”.
Nowo utworzoną Gromadzką Bibliotekę Publiczną umieszczono początkowo w barakach POM-u. Pierwsze książki przekazała Powiatowa i Miejska Biblioteka Publiczna w Sochaczewie w ilości 337 woluminów. Wpisano je do księgi inwentarzowej w 1961r. Na koniec tego roku biblioteka liczyła 541 woluminów.
W latach 1963 – 1966 kierownikiem biblioteki była Pani Irena Gierczak. W planie pracy na 1965r. zapisano “poczynił starania o przeniesienie biblioteki do lokalu GRN”. W sprawozdaniu GUS za rok 1965 czytamy: “Biblioteka znajduje się w świetlicy (…). Oprócz tego (…) sala jest używana jako lekcyjna dla szkoły podstawowej i zawodowej. W związku z tym nie można było prowadzić pracy oświatowej z czytelnikiem ani propagandy wizualnej. W miesiącach letnich biblioteka była nieczynna, lokal zajęty był przez kolonie letnie. Księgozbiór w tym czasie był wypożyczony dla kolonii i obozu sportowo – wypoczynkowego”.
Po wybudowaniu nowego budynku GRN przy ulicy Zielonej (do chwili obecnej siedziba władz Teresina), bibliotekę przeniesiono do sali konferencyjnej. Protokołem z dn. 14.02.1966r. przekazano księgozbiór w ilości 1951 woluminów Pani Joannie Koneckiej, Książki mieściły się w trzech regałach zamkniętych i dwóch szafach. Biblioteka czynna była w poniedziałek, środę i czwartek w godzinach popołudniowych.
Następnie funkcję kierownika biblioteki objęła Teresa Jamka, a po niej od 01.02.1967r. Teofila Polowczyk. Funkcję tę pełniła do czerwca 1977r. Za jej kadencji biblioteka została przeniesiona do baraku przy ulicy Rynkowej (tzw. “Pekinu”). W 1973r. biblioteka posiadała 12 punktów bibliotecznych. Biblioteka brała udział w konkursach “Złoty kłos”, współpracowała z Ogrodniczym Uniwersytetem Powszechnym przy Centralnym Zakładzie Doskonalenia Zawodowego CSO w Teresinie, organizowała spotkania autorskie.
W kronice Biblioteki w Szymanowie prowadzonej przez kierownika Pana Kazimierza Bieńkowskiego zapisano w grudniu 1972r.: “Reorganizacja terenowych Rad Narodowych. Z Gromadzkich Rad Narodowych Teresin i Szymanów powstaje Gminna Rada Narodowa Teresin”. Do 1975r. struktura sieci bibliotek publicznych była trzystopniowa: biblioteki wojewódzkie, powiatowe i gminne. Po zlikwidowaniu powiatów zmieniła się na dwustopniową: biblioteki wojewódzkie i gminne.
Po reformie administracyjnej biblioteka zmieniła nazwę na Gminną Bibliotekę Publiczną w Teresinie. Biblioteka w Szymanowie uzyskała status filii, jej kierownikiem od 01.04.1960r. do 25.11.1991r. był Pan Kazimierz Bieńkowski. Po śmierci Pana Bieńkowskiego, od 01.02.1992r. pracę w filii podjęła Pani Helena Jodłowska.
Protokołem zdawczo – odbiorczym z dn. 05.03.1978r. obowiązki kierownika GBP w Teresinie powierzono Mieczysławie Karczewskiej. Na wiosnę tego roku bibliotekę przeniesiono do drewnianego budynku za torami w Paprotni (dawna własność P .Wódki, obecnie sklep metalowy). Biblioteka zajmowała dwa pomieszczenia ogrzewane piecem węglowym, bez wody i sanitariatu. Księgozbiór liczył 7606 woluminów.
W protokole posiedzeń Gminnej Rady narodowej z dnia 15.04.1982r. zapisano: “W zakresie kultury działalność prowadzona jest przez dwie biblioteki, 13 punktów bibliotecznych i trzy kluby”. Po Pani Karczewskiej funkcję kierownika objęła Pani Barbara Modzelewska (wrzesień 1983 – kwiecień 1984). W tym czasie na pół etatu została zatrudniona Pani Stanisława Ciechoniak, która pracowała do 1988r.
Od 02.05.1984r. funkcję kierownika biblioteki objęła Bogumiła Komorowska. Rozpoczęto rozmowy z Radą Główną LZS w celu wynajęcia w MLKS “Mazowsze” dwóch sal z przeznaczeniem na klubo – kawiarnię i bibliotekę z czytelnią. W dniu 02.05.1988r. pracę w bibliotece podjęła Grażyna Starus. Na jesieni tego roku bibliotekę przeniesiono do budynku na stadionie MLKS (obecnie siedziba TOK Teresin), a w grudniu Pani Komorowska odeszła na urlop macierzyński i wychowawczy. Na czas zastępstwa została zatrudniona Pani Maria Korniłowicz.
Z dniem 01.07.1989r. obowiązki kierownika Gminnej Biblioteki Publicznej powierzono Grażynie Starus. Nadzór merytoryczny nad biblioteką sprawowała Wojewódzka Biblioteka Publiczna w Skierniewicach, która prowadziła szkolenia, seminaria i spotkania dla bibliotekarzy. Zachęcała do organizowania konkursów lokalnych i ponadlokalnych. Nasza biblioteka i jej czytelnicy brali udział w licznych konkursach ogłaszanych przez sąsiednie biblioteki oraz sama była ich organizatorem.
W 1991 r. bibliotekę przeniesiono ze stadionu do budynku przedszkola, gdzie otrzymaliśmy początkowo jedno, a później jeszcze dodatkowe pomieszczenie. Mogliśmy już urządzić małą czytelnię, organizować konkursy, wystawy, spotkania z czytelnikami. Odbyło się szereg spotkań autorskich, między innymi z: Wandą Chotomską, Dorotą Gellner, Wiolettą Piasecką, Krzysztofem Dworczykiem czy Ewą Chotomską. Biblioteka brała udział w akcji “Cała Polska czyta dzieciom“, była współorganizatorem Powiatowego Dnia Bibliotekarza. Kilka osób odbyło u nas praktyki studenckie, między innymi: Anna Lipińska, Krzysztof Adamczyk, Hanna Turczyńska.
W 2002r. zakupiono pierwszy komputer, otrzymaliśmy też nieodpłatnie program biblioteczny MAK z Biblioteki Narodowej i rozpoczęliśmy długi proces komputeryzacji zbiorów. Początki były trudne ponieważ sami nie umieliśmy tego robić, dodatkowo zmieniały się osoby zakładające bazę książek, które szkoliliśmy we własnym zakresie. Wymienić tu należy Ewę Smagieł, Daniela Klemczaka czy Beatę Banaszek. W styczniu 2007r. zatrudniona została Jolanta Mularczyk, która kontynuuje komputeryzację zbiorów. W roku bieżącym rozpoczęliśmy komputerowe wypożyczanie książek.
Ustawa o samorządzie terytorialnym z 1990 r. spowodowała szereg zmian w działalności biblioteki. Najpierw biblioteka prowadziła gospodarkę finansową na zasadach ustalonych dla zakładów budżetowych, następnie stała się jednostką budżetową. Kolejne zmiany przyniósł rok 2005, kiedy to Rada Gminy Teresin zatwierdziła nowy statut biblioteki, w którym zapisano, że biblioteka jest samodzielną instytucją kultury, wpisaną do rejestru instytucji kultury finansowaną z dotacji Gminy Teresin, może również pozyskiwać środki finansowe z innych źródeł. W tym też roku biblioteka otrzymała nieodpłatnie trzy komputery z programu “Ikonka“ z przeznaczeniem dla czytelników. Po kolejnej reformie administracyjnej Gmina Teresin została włączona do województwa mazowieckiego. Wprowadzono trójstopniową sieć bibliotek publicznych, a nadzór merytoryczny nad naszą biblioteką objęła Biblioteka Główna Województwa Mazowieckiego i Biblioteka Powiatowa w Sochaczewie. W ostatnich latach uruchomiono szereg programów wspierających biblioteki: między innymi Program Biblioteki Narodowej dofinansowania zakupu nowości wydawniczych, program MKiDzN “Biblioteka+“ obejmujący cykl 11 dniowy szkolenia bibliotekarzy. Z programu “Orange dla bibliotek“ otrzymaliśmy dofinansowanie do Internetu.
W 2008 r. nastąpiła kolejna zmiana lokalu. Otrzymaliśmy wyremontowane pomieszczenie w budynku GOSiR-u na stadionie, o powierzchni 150 m2.

Opracowano na podstawie dokumentów i ustnych relacji.

Historia Biblioteki w Szymanowie

Na mocy ‘Dekretu o bibliotekach i opiece nad zbiorami bibliotecznym” z dnia 17.04.1946 r. powstała w 1948 r. Gminna Biblioteka Publiczna w Szymanowie. Tworzenie biblioteki od podstaw, gromadzenie, opracowywanie zbiorów w pierwszych, trudnych latach powojennych wymagało ogromnej pracy i zaangażowania ludzi, z pasją wykonujących swój zawód. Kilkakrotne zmiany lokalu i personelu nie sprzyjały szybkiemu rozwojowi placówki. W ciągu pierwszych dwunastu lat istnienia książnicy zmieniło się dziesięciu bibliotekarzy:

1948 r. – Bąkowska Krystyna
1949 r. – Walczak
1950 r. – Durnatt Janina
1951 r. – Bielicka Henryka
1952 r. – Hermańska Danuta
1953/54 r. – Wolińska Zofia
1955 r. – Jankowski Hipolit
1956/58 r. – Bombrych Irena
1959 r. – Kalinowska Bronisława
1959 r. – Liskiewicz Helena

Nowy etap działalności biblioteki rozpoczął się z chwilą objęcia placówki przez Kazimierz Bieńkowskiego – 1 kwietnia 1960 r. Biblioteka systematycznie umacniała swoją pozycję, poszerzała działalność. Odbywały się spotkania autorskie, prelekcje, odczyty. Organizowane były wieczory literackie i dyskusje nad książką. Przybyło nowych książek i czytelników, rozwijała się praca z dziećmi i młodzieżą. W bibliotece można było posłuchać audycji radiowych i muzyki, poznać zasady gry w szachy, warcaby czy domino. Uczestnicy konkursów zdobywali liczne nagrody na szczeblu powiatowym i wojewódzkim. Wielokrotnie nagradzany był również kierownik biblioteki, między innymi w uznaniu zasług w dziedzinie upowszechniania czytelnictwa uhonorowany został odznaką ‘Zasłużony Działacz Kultury’
Od 1964r. Pan Bieńkowski prowadził kronikę, gdzie notował nie tylko najważniejsze wydarzenia z życia biblioteki, ale również wydarzenia kulturalno- społeczne całej gminy. Jest to dzisiaj cenne źródło informacji o bibliotece, gminie i historii Polski. To właśnie w kronice można znaleźć informację, że w 1973 r. nastąpiło połączenie dwóch sąsiadujących gmin: Szymanowa i Teresina w jedną gminę Teresin. Książnica Szymanowska utraciła wówczas swój dotychczasowy status biblioteki gminnej i stała się filią Gminnej Biblioteki Publicznej w Teresinie. Kazimierz Bieńkowski pracował w bibliotece nieprzerwanie ponad trzydzieści lat, do chwili śmierci w 1991 r.
Od 01.02.1992r. stanowisko kierownika filii powierzono Helenie Jodłowskiej, która jest godnym następcą swoich poprzedników.

Opracowano na podstawie dokumentów i ustnych relacji.